الکتریسیته با این که یکی از مفیدترین اکتشافات بشر است، اما استفاده از آن، خطرات بالقوه‌ی زیادی نیز به همراه دارد. با توجه به این که همه‌ی کارهای روزمره، چه در سطح عادی و چه در سطح صنعتی، نیاز به استفاده از این انرژی دارد، منابع الکتریسیته، کاربردهای زیادی دارند. با جمع کردن مقدار زیادی از این انرژی در یک جا، گرچه دسترسی به آن راحت‌تر شده است، اما جمع شدن آن، سبب می‌شود احتمال وقوع خطرات بالقوه نیز افزایش یابد. به خصوص در شرایط صنعتی که استفاده از برق‌های فشار بالا مورد نیاز است، استفاده از وسایل امنیتی مانند لوله برق ، امری ضروری است. یکی از این ابزار، سوکت صنعتی است که در ادامه درباره‌ی کاربرد و انواع آن، بیشتر صحبت می‌کنیم.
سوکت صنعتی چیست؟
سوکت ابزاری است که کار اتصال وسایل برقی به منبع الکتریسیته را بر عهده دارد. سوکت، روی انواع سیم و کابل سوار شده و وسیله‌ی مورد نظر را از طریق پریز صنعتی ، به منبع الکتریسیته وصل می‌کند تا نیروی مورد نیاز آن تامین گردد. با استفاده از سوکت صنعتی، علاوه بر تسهیل امر اتصال، امنیت آن نیز بیشتر می‌شود. با توجه به میزان جریان‌های مختلفی که در منابع الکتریسیته وجود دارد، سوکت صنعتی نیز در جریان‌های گوناگون تولید می‌شود. همچنین استانداردهای مختلفی از جمله IP44 و IP55 و IP67 برای سنجش سطح امنیتی این محصول وجود دارد. به این سوکت، کانکتور نیز می‌گویند.
انواع سوکت برق صنعتی
با توجه به این که سوکت، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مورد استفاده در برق صنعتی است، معیارهای مختلفی برای دسته‌بندی انواع آن وجود دارد. در این مقاله، دو معیار کلی، یعنی تقسیم بر اساس ولتاژ و فرکانس، و تقسیم بر اساس نوع نصب را بررسی می‌کنیم.
انواع سوکت صنعتی بر اساس ولتاژ و فرکانس
بر این اساس، می‌توان انواع سوکت صنعتی را به انواع:
- سوکت برق سه فاز
- سوکت نر و مادگی
- سوکت شبکه
- سوکت جنگی
تقسیم کرد. در ادامه، هر کدام را به طور مختصر بررسی می‌کنیم.
سوکت برق سه فاز
این دسته از سوکت‌ها، برای جایگزینی سه‌شاخه‌ها و پریزهای سه فاز ساخته شده‌اند. این محصول، توانایی پشتیبانی از جریان برق را دارد، اما در مورد جریان‌های حنثی، اینگونه عمل نمی‌کند. دلیلش هم این است که بارهای الکتریکی جاری در سوکت سه فاز، نیاز به جریانی خنثی ندارند. در این نوع از سوکت صنعتی، سیم سبزی هم به کار می‌رود که جهت کنترل جریان ارت است.
سوکت تک فاز صنعتی
سوکت صنعتی نوع دیگری که دارد مدل تک فاز می‌باشد که این صوکت تکفاز صنعتی با پریز و دو شاخه معمولی در مقدار تحمل جریان بیشتر تفاوت دارد.
انواع سوکت نر و ماده صنعتی
سوکت نر و مادگی برق (male and female plug)، در ابعاد مختلف و برای سازگاری با فرکانس‌های مختلف تولید می‌شود. با توجه به این که امکان بروز اشتباه در استفاده از این محصول وجود دارد، این کانکتورها در ۱۲ رنج مختلف ولتاژی تولید می‌شوند تا امکان اشتباه در استفاده از آن‌ها به حداقل برسد. یک سوکت نری و مادگی صنعتی، دارای اجزایی است از جمله: نری و مادگی‌های صنعتی 125A، سوکت‌های دیواری، نری و مادگی‌های دارای ارت، پریز سه فاز دیواری ، دوشاخه ، تابلو برق آماده و … .
سوکت شبکه
وظیفه‌ی این دسته از سوکت‌های صنعتی، با دیگر انواع آن متفاوت است. سوکت شبکه، به انتهای یک کابل شبکه متصل می‌شود و کار نقل و انتقال داده را بر عهده دارد. جنس این سوکت‌های صنعتی معمولا از جنس پلاستیک مرغوب است. البته از اصطلاح سوکت شبکه، برای تمام رابط‌های استاندارد که کار اتصال دو کابل انتقال داده را بر عهده دارند، استفاده می‌شود.
البته اصطلاح سوکت شبکه صنعتی، در بازار ایران، کاربرد خاصی دارد. از این عبارت برای اشاره به سوکت RJ45 استفاده می‌شود. طراحی آن به نحوی است که ۸ پین مسی در آن وجود دارد که امکان اتصال انواع کابل‌های شبکه را ممکن می‌کند.
همچنین انواع سوکت‌های تلفن نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
سوکت جنگی
همانگونه که از نامش هم پیداست، استفاده از این سوکت‌های صنعتی برای کاربردهای نظامی، مانند اتصال ابزار و وسایل جنگی، بی‌سیم‌ها، رادارها و … است. با توجه به شرایط خاصی که از این نوع سوکت استفاده می‌شود، جنس بدنه‌ی آن‌ها از آلومینیوم بوده و پین آن‌ها را نیز از نقره می‌سازند.
انواع سوکت برق صنعتی، بر اساس نوع نصب
علاوه بر ولتاژ و فرکانس، از لحاظ ظاهری نیز می‌توان سوکت‌های صنعتی را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. عبارتند از:
- سوکت سه فاز تابلویی
- سوکت کانکتور (سیار)
- سوکت تابلویی (توکار)
- سوکت دیواری (روکار)
ضرورت خرید سوکت صنعتی
امنیت یکی از فاکتورهایی است که هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت، سلامت یک عملیات را تضمین می‌کند. با توجه به میزان بالایی از ولتاژ که در جریان الکتریسیته‌ی مورد استفاده در صنایع مختلف وجود دارد، در خیلی از اوقات، بدون استفاده از سوکت، نمی‌توان از امنیت عملیات اطمینان حاصل کرد.
این سوکت‌ها در انواع مختلف و برای سازگاری با شرایط گوناگون ساخته می‌شوند. برای همین شرایط عملیات شما به هر نحوی که باشد، می‌توانید مورد خرید مناسب خود را بیابید. در خرید سوکت، حتما به برند شرکت تولیدکننده توجه کنید تا متناسب با استانداردهای لازم، تولید محصول صورت گرفته باشد. همچنین در خرید خود، با تعیین شرایط دقیق عملیات خود، و انطباق آن با محصول خریداری‌شده، می‌توانید در هزینه‌های خود نیز صرفه‌جویی کنید.